Hoe kan je bij het broodbakken nauwkeurig wegen met een digitale keukenweegschaal?

Introductie

Als je brood gaat bakken zal je nauwkeurig moeten wegen. Maar hoe doe je dat? En wat voor digitale weegschaal moet je kopen? Wat is een goede weegschaal? Waar moet je op letten? We hebben de voor en nadelen van digitale weegschalen op een rijtje gezet. Maak gebruik onze ervaring met digitale weegschalen en gebruik dit advies als je van plan bent een weegschaal te kopen.

• Nadelen van digitale keukenweegschalen
• Waar moet je op letten bij het kopen?
• Verschillende merken keukenweegschalen
• Trucjes om snel simpel nauwkeurig te wegen

Digitale weegschaal

Je zal denken, een digitale weegschaal is dé oplossing om nauwkeurig en gemakkelijk te kunnen wegen. Helaas, het is anders dan je verwacht. Op zich is de digitale weegschaal een vrij precies apparaat. Nauwkeuriger in ieder geval dan een analoge weegschaal (met een wijzer). Je kan namelijk het gewicht nooit fout aflezen. Het probleem van iedere weegschaal (en van vrijwel ieder meetinstrument) is dat hij "aan het begin van de schaal" zeer onnauwkeurig is! Dat zit zo: ieder meetinstrument heeft een bepaalde onnauwkeurigheid.

Begin van de schaal probleem

We nemen een voorbeeld. Stel dat een weegschaal een nauwkeurigheid heeft van 1% +/- 10 gram. Die 1% is doorgaans geen probleem, maar die 10 gram speelt bij hele kleine te wegen hoeveelheden een té grote rol. Stel je legt een brief van 20 gram op de weegschaal. Dan is 1% daarvan 0,2 gram. Dus de weegschaal kan dan iets aangeven tussen 19,8 en 20,2 gram. Maar door de extra onnauwkeurigheid van 10 gram komt de te meten waarde te liggen tussen 9,8 en 29,2 gram. En die afwijking is wel heel groot. Dat is wat het "begin van de schaal" probleem. Dat is voor het wegen van de hoeveelheden zout en gist onacceptabel. Nu zeggen wij niet dat iedere digitaal keukenweegschaal zo'n grote onnauwkeurigheid heeft maar de gangbare digitale keukenweegschalen zijn te onnauwkeurig om gist en zout af te wegen. Dan ontstaan te grote weegfouten. Maar... maak je geen zorgen. We hebben een trucje in petto hoe je toch met een digitale keukenweegschaal nauwkeurig hele kleine hoeveelheden gist en zout kan wegen.

Einde schaal fout minder erg

Zit je tegen het einde van de schaal dan is het probleem te verwaarlozen (voor broodbakken). Stel je weegschaal kan tot 2000 gram wegen en we hanteren de zelfde onnauwkeurigheid (1% +/- 10 gram). Stel het te wegen object weegt 1900 gram. De afwijking is dan +/- (19+10) = 29 gram. De weegschaal kan een waarde aangeven tussen 1871 en 1929 gram. En dat is nauwkeurig genoeg.

Weegschaal kopen

Wanneer je een digitale weegschaal gaat kopen moet je eens rustig de verpakking lezen en op de weergave nauwkeurigheid (meestal 1 of 2 gram) en de weeg nauwkeurigheid (meetfout) letten (staat er meestal niet op). Als je de keuze hebt uit een weegschaal met een led (rodel oplichtende cijfers) of lcd display (grijze cijfers) kies dan altijd voor de lcd versie. Deze vraagt veel minder stroom en daardoor gaan de batterijen veel langer mee.

Wij hebben verschillende digitale weegschalen gehad en op dit moment gebruiken we een Soehnle weegschaal die weegt tot 2 kg. Daar zit een knoopcelbatterij in die we pas na een jaar of vijf hebben moeten vervangen! Vroeger hadden we er een met een led display en vier penlight batterijen. Die moesten we om de paar weken vervangen. Ook een lcd weegschaal met een 9 volts batterij bleek geen gelukkige keuze te zijn geweest. Om de 2-3 maanden moest er een nieuwe batterij in.

Knoopcelbatterij

Als we je een advies mogen geven: koop een weegschaal met daarin een knoopcelbatterij. Dat is een batterij die ook in je horloge zit alleen dan een slagje groter. Zo'n batterij bezit heel weinig energie. In een weegschaal plaatsen ze zo'n knoopcelbatterij alleen maar als de weegschaal erg zuinig met energie. Ons advies: laat weegschalen met een AA, AAA (penlight of mini penlight) of 9 Volt batterij links liggen. Lees je op de verpakking dat de batterij van het type "Lithium" is dan zit je goed. Dat is een knoopcelbatterij. Een veelgebruikt type batterij is van het type CR2032.

Merken

Hoewel we zelf een Soehnle weegschaal hebben ben ik er van overtuigd dat andere fabrikanten ook goede weegschalen leveren die voldoen aan bovenstaande eisen. Zoek eens op het web naar een Philips, Inventum, Tefal, Kenwood en Siemens weegschaal. Koop geen wandmodel, daar kan je nooit grote dingen op plaatsen zoals een broodblik of pan!

Analoge weegschaal

Dit is de weegschaal zoals we die vroeger hadden. Dus met een wijzer en een schaal waar je de waarde van af moet lezen. Dit is wel onnauwkeurig maar voldoende voor het meel/bloem en of het water. En voor de gist, zout en broodverbeteraar heb ik een hele andere oplossing!

Trucjes om snel simpel nauwkeurig te wegen

Een hele nauwkeurige weegschaal waar je de hoeveelheid zout van een brood mee kan wegen zijn tegenwoordig wel te koop (digitale munt wegers op ebay) maar dan moet je weer een weegschaal kopen. Dus we halen we een oude truc uit de kast. Wil je bijvoorbeeld 10 gram (zout) wegen dan doe je dat als volgt. Neem een lepeltje/schepje wat je goed kan afstrijken. De truc is dat iedere keer als je deze lepel/schepje gebruikt je vrijwel steeds dezelfde hoeveelheid neemt. Dat gaat dus niet zo goed met een theelepel. Want daar zit altijd een "kopje" boven. We gaan nu veel keer zo'n schepje in een schaaltje doen, net zo lang tot we een gewicht wegen wat wel nauwkeurig door de weegschaal te wegen is. Dat is bijvoorbeeld 100 gram.

Pak een klein schaaltje. Plaats die op de weegschaal en zet de weegschaal op nul. We gaan nu met dit lepeltje bijvoorbeeld 20 keer zout scheppen. Na de twintigste schep meet je het gewicht. Stel dat dit 100 gram is. Dan leert een simpel rekensommetje dat één lepeltje/schepje dus 100:20=5 gram zout is. Wil je voortaan 10 gram zout afwegen dan weeg je niet maar neem je twee schepjes zout met dit lepeltje. Dit is behoorlijk nauwkeurig en in ieder geval nauwkeurig genoeg voor het bakken van brood. Zo hebben we voor het zout uiteindelijk een schepje gevonden die je krijgt bij de Nutricia flesvoeding (zo'n bus met dat poeder). Dat bleek precies 12 gram te zijn (wat wij in ons recept nodig hebben). Voor het droge gist gebruiken we een klein kunststof lepeltje en moet ik twee schepjes daarvan nemen. Dat blijkt precies 6 gram te zijn (3 gram per lepeltje).

Voor het afwegen van water zijn we op zoek gegaan naar een (kunststof) flesje waarin de hoeveelheid water in kon wat we nodig hadden. Het is wel heel toevallig als je een flesje vindt wat precies afgevuld de hoeveelheid water herbergt. Een iets grotere fles is niet erg. Je zet de fles op de weegschaal. Je zet de weegschaal op nul. Daarna vul je de fles en kijk je af en toe hoe zwaar de fles is geworden. Als je precies op je gewicht zit stop je en zet je met een watervaste stift een streepje. Je hoeft het water dus ook niet meer af te wegen maar te vullen tot het streepje.

Het wegen van het meel of bloem gaat perfect met de digitale keukenweegschaal.