Soorten verf voor kunstschilders

Een kunstschilder kan uit verschillende soorten verf kiezen. Verf bestaat (voornamelijk) uit twee delen: het pigment (de stof die de verf kleur geeft) en het bindmiddel. Het bindmiddel zorgt dat de pigment-stof aan elkaar bind maar ook zich hecht aan de ondergrond.

Het zal je wellicht verbazen, maar het pigment in alle verschillende verfsoorten is identiek. Of je nou ultramarijn (blauw) als acryl, alkyd, aquarel of olieverf koopt, in al deze verven zit, normaal gesproken, exact hetzelfde pigment. Het is dus het bindmiddel wat de verven van elkaar onderscheid. Dat bindmiddels is acryl, alkyd, arabische gom, traditionele olie of waterverdunbare olie. En het is dit bindmiddel wat iedere verfsoort zijn eigen unieke eigenschappen geeft. Die eigenschappen sommen we hieronder per verfsoort op.

Acryl

Acrylverf is tegenwoordig een veel toegepaste verfsoort. Het bestaat pas sinds ongeveer 1950. Het bindmiddel is acryl. Dat is een transparante kunststof.

Eigenschappen

• Waterverdunbaar tijdens het schilderen, maar water resistent (onoplosbaar in water) zodra de verf droog is.
• Heel snel drogend (minuten-paar uur).
• Afhankelijk van het pigment (=kleur) is de verf transparant tot zeer goed dekkend.
• Nat-in-nat techniek is haast niet uit te voeren omdat de verf zo snel opdroogt.
• Acrylverf is door het gebruikte bindmiddel van alle hier beschreven verfsoorten een zeer lichtechte verf (verbleekt heel weinig in het daglicht).
• Acrylverf is erg flexibel en goed bruikbaar op krimpende/expanderende ondergronden.
• Buiten goed bruikbaar hoewel een extra uv-beschermingslaag altijd aan te bevelen is.
• Heel erg verdunt met water geeft Acrylverf een sterk op aquarel lijkend effect. In tegenstelling tot aquarel is het voordeel dat het opgedroogde resultaat ook nog water resistent is, en mede daardoor overschilderbaar is, zonder de onderliggende laag te beïnvloeden.
• Fouten zijn goed corrigeerbaar door over de droge laag heen te schilderen.

Alkyd

Voor zover ons bekend levert alleen Winsor & Newton verf (voor de kunstschilder) op basis van Alkyd en wordt het verkocht onder de naam "Griffin". Alkydverf is zeer vergelijkbaar met het schilderen met olieverf allen is de droogtijd sterk bekort.

Eigenschappen

• niet zo snel drogend (uren-dagen) maar veel sneller dan olieverf
• verdunbaar met terpentijn, terpentine, Sansodor (Winsor & Newton)
• goed lichtecht
• afhankelijk van het pigment (=kleur) is de verf transparant tot zeer goed dekkend
• goed bruikbaar voor buiten.
• goed te gebruiken in nat-in-nat techniek door de lange droogtijd
• fouten zijn goed corrigeerbaar

Aquarel

Aquarelverf heeft Arabische gom (een lijmsoort) als bindmiddel. Dit bindmiddel laat veel uv-licht door waardoor deze verf relatief snel verkleurt.

Eigenschappen

• zeer transparante verf
• waterverdunbaar
• sneldrogend (minuten)
• slecht lichtecht (glas voor een aquarel vertraagt dit proces)
• fouten zijn haast niet meer te corrigeren

Gouache

Gouache is een Aquarelverf vermengd met dekkend wit pigment, zoals zinkoxide, waardoor de ondergrond, in tegenstelling tot aquarel, niet meer zichtbaar is.

Eigenschappen

• verdunbaar met water
• matte kleuren
• sneldrogend.
• dekkende verf
• kleur wordt lichter tijdens het drogen
• hecht alleen maar op papier
• krakeleert bij dik opgebrachte verf
• Fouten zijn goed corrigeerbaar door overschildering

Olieverf

Olieverf is een verfsoort gebaseerd op een olie als bindmiddel. Dit kan lijn(zaad)olie, papaverolie, walnoot en zonnebloemolie zijn.

Eigenschappen

• Iets matte kleuren.
• Verdunbaar met lijnolie, terpentijn, terpentine, Sansodor (Winsor & Newton).
• Zeer traag drogend (week-maanden).
• Fouten goed corrigeerbaar door de lange droogtijd.
• Glaceren en nat-in-nat techniek zijn goed mogelijk.
• Olieverf vergeelt door de tijd en vooral wanneer weinig daglicht op het schilderij valt.
• Redelijk goed lichtecht.
• Traditioneel wordt olieverf verdund met terpentijn en heeft daardoor een zeer penetrante lucht die daarnaast zeer toxisch is. Goed ventileren is dus zeer noodzakelijk. Waterverdunbare olieverf heeft deze nadelen niet.
• Vereist een "vet over mager" techniek. De verf op de ondergrond moet "mager" (verdund) zijn opgebracht, iedere laag daarboven moet "vetter", minder verdund opgebracht worden. Wanneer verdunde over onverdunde verf aangebracht wordt zal dit uiteindelijk gaan "krakeleren".

Waterverdunbare olieverf

Dit verftype lijkt erg op traditionele olieverf. Alleen is de verf te verdunnen met water (door een aanpassing van de olie of wellicht door het toevoegen van een emulgator). Hierdoor is een milieu- en mensvriendelijke (gezondere) verf beschikbaar als alternatief voor de zo ongezonde olieverf. Bekende merken die dit verftype aanbieden zijn Talens, H2Oil en Artisan van Winsor & Newton.

Eigenschappen

• Iets matte kleuren.
• Verdunbaar met water.
• Zeer traag drogend (week-maanden).
• Fouten goed corrigeerbaar door de lange droogtijd.
• Glaceren en nat-in-nat techniek zijn goed mogelijk.
• Olieverf vergeeld door de tijd en vooral wanneer weinig daglicht op het schilderij valt.
• Redelijk goed lichtecht.
• Vereist een "vet over mager" techniek. De verf op de ondergrond moet "mager" (verdund) zijn opgebracht, iedere laag daarboven moet "vetter", minder verdund opgebracht worden. Wanneer verdunde over onverdunde verf aangebracht wordt zal dit uiteindelijk gaan "krakeleren".

Plakkaatverf

Deze verf wordt ook verkocht onder de naam "vingerverf". Op basisscholen vrijwel uitsluitend deze verf toegepast vanwege twee reden: een lage prijs en de gebruikte pigmenten zijn niet (zo) toxisch. Feitelijk is het niet anders dan goedkopere gouache alleen worden vaak goedkopere en dus vaak minder licht echte pigmenten gebruikt en nog meer vulmiddel gebruikt.

Eigenschappen: zie Gouacheverf.